โรคภูมิแพ้จากการประกอบอาชีพ

1. หน้าหลัก
2. AllergyExpert.org
3. โรคภูมิแพ้จากการประกอบอาชีพ

---

ท่านเคยมีอาการไม่สบายเป็นประจำในวันที่ไปทำงานแต่กลับสบายดีในวันหยุดบ้างหรือไม่?...

ท่านเคยมีอาการไม่สบายเป็นประจำในวันที่ไปทำงานแต่กลับสบายดีในวันหยุดบ้างหรือ ไม่? ถ้าคำตอบคือ “เคย”  “เป็นประจำ” เป็นไปได้ที่ความเจ็บป่วยของท่านอาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับสถานที่ทำงานหรือ ลักษณะงานที่ทำอยู่ในขณะนี้ สาเหตุของปัญหานี้มีได้หลายประการเช่น ความเครียดจากการทำงาน สุขลักษณะภายในสถานที่ ทำงาน สุขอนามัยของตัวท่านและเพิ่อนร่วมงาน และหนึ่งในสาเหตุของโรคอันเกี่ยวเนื่องกับการทำงานนี้คือ โรคภูมิแพ้จากการประกอบอาชีพ

โรคภูมิแพ้จากการประกอบอาชีพเป็นอย่างไร

โรคภูมิแพ้โดยทั่วไปอาจเกิดขึ้นกับอวัยวะส่วนใดของร่างกายก็ได้แต่ที่สำคัญและเกี่ยวเนื่องกับการประกอบอาชีพมีอยู่ 3 ส่วนคือ
    1. โรคหืดจากการประกอบอาชีพ (occupational asthma)
    2. โรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากการประกอบอาชีพ (occupational rhinitis)
    3. โรคผิวหนังอักเสบจากการประกอบอาชีพ (occupational dermatitis)
 
อาการของโรคภูมิแพ้จากการประกอบอาชีพนั้นจะเหมือนกับโรคภูมิแพ้ทั่วไปใน ระบบต่างๆ แต่ที่สำคัญคือจะมีอาการมากในช่วงวันที่ทำงานแต่กลับดีขึ้นในช่วงวันหยุด หรือช่วงที่ได้พักร้อนไม่ต้องทำงานและอาการจะกลับมาเริ่มเป็นใหม่   เมื่อกลับเข้าทำงาน ทั้งนี้เนื่องจากผู้ป่วยมีอาการแพ้ต่อสารที่ใช้ในงานนั้น หรือสารที่มีอยู่ในสถานที่ทำงานนั้น ในบางรายที่ไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตในระยะยาวได้
   

โรคหืดจากการประกอบอาชีพ (Occupational asthma)

มีการบันทึกไว้ตั้งแต่ในสมัยอียิปต์โบราณถึงการเกิดโรคหืดในผู้ที่มีอาชีพเป็น ช่างทอ (weaver) และในศตวรรษที่ 18 มีการรายงานถึงการเกิดโรคหืดในผู้ที่ทำงานในบริเวณที่มีฝุ่นผงจากธัญพืช (grain dust) ข้อมูลในอดีตเหล่านี้เป็นตัวอย่างของโรคหืดจากการประกอบอาชีพซึ่งเกิดจากการ สูดหายใจเอาฝุ่นผงในสถานที่ทำงานเข้าไป แต่นอกจากฝุ่งผงเหล่านี้แล้ว ก๊าซและสารเคมีชนิดต่างๆสามารถทำให้เกิดโรคหืดจากการประกอบอาชีพได้เช่นกัน


ผู้ใดบ้างที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคหืดจากการประกอบอาชีพ?

สำหรับประเด็นนี้มีปัจจัยจาก 2 ด้านที่มีส่วนเกี่ยวข้อง
    1. ปัจจัยจากตัวผู้ประกอบอาชีพนั้นๆเองได้แก่ การมีประวัติเป็นโรคหืดอยู่แล้วตั้งแต่ก่อนจะเข้าทำงาน การมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคภูมิแพ้หรือโรคหืดและผู้ที่สูบบุหรี่ ปัจจัยเหล่านี้จะทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหืดจากการประกอบอาชีพสูง กว่าบุคคลทั่วไป
    2. ปัจจัยที่เกิดจากอาชีพโดยตรง เพราะในการทำงานแต่ละประเภทจะมีโอกาสพบกับสารเคมีหรือฝุ่นผงชนิดต่างๆแตก ต่างกันออกไป ดังตัวอย่างต่อไปนี้

ตัวอย่างอาชีพ	ตัวอย่างสิ่งที่ซึ่งสามารถทำให้เกิดโรคหืดจากการประกอบอาชีพ
เจ้าหน้าที่ห้องทดลองสัตว์ สัตวแพทย์ ผู้เพาะพันธุ์สัตว์ เจ้าหน้าที่ร้านขายสัตว์เลี้ยง เกษตรกร/ปศุสัตว์	โปรตีนจากขน รังแค ปัสสาวะ และเลือดของสัตว์
ผู้ผลิตและแปรรูปอาหาร ผู้ตรวจสอบควบคุมการแปรรูปอาหาร	ปรตีนจากส่วนต่างๆของสัตว์ และพืช เจ้าหน้าที่โรงงานผลิตยา
ช่างเสริมสวย ช่างพิมพ์	เฮนนา (henna) แป้ง persulfate กาวยางจากพืช
เจ้าหน้าที่โรงงานผลิตผงซักฟอก เจ้าหน้าที่โรงบ่มเพาะเห็ด เจ้าหน้าที่โรงผลิตเนยแข็ง	เชื้อแบคทีเรีย และเชื้อรา
ช่างไม้/โรงเลื่อยไม้	ผงฝุ่นจากไม้สน โอ๊ก มะฮอกกานี ไม้แดง iroko
ช่างเคลือบเงาพ่นสีด้วยแลคเกอร์ หรือเซลแล็ก	Ethylene diamine
เจ้าหน้าที่โรงงานผลิตสีทาบ้าน ผลิตวัสดุเคลือบผิว/ช่างติดตั้งฉนวน กันความร้อนด้วยโฟมโพลียูเรเทน	Isocyanates
ช่างชุบโลหะ/คนงานในอุตสาหกรรม ที่ใช้โลหะ โรงเชื่อม โรงกลึง	โลหะหนัก เช่น โครเมียม นิกเกิล แพลทินัม
เจ้าหน้าที่ในโรงพยาบาล	ยางพารา(latex) ยาชนิดต่างๆ ฟอมัลดีไฮด์

แต่งโดย : ศ.นพ. เกียรติ รักษ์รุ่งธรรม
สมาคมโรคภูมิแพ้ โรคหืด และวิทยาภูมิคุ้มกันแห่งประเทศไทย